Wordt ons werkgeluk bedreigd door verslechtering arbeidsomstandigheden?

Eind januari 2019 publiceerde TNO de Arbobalans*. Dit jaarlijkse rapport geeft een mooi overzicht van de arbeidsomstandigheden in verschillende sectoren. Een aantal conclusies uit dit rapport is behoorlijk alarmerend. Het aantal mensen met burn-out klachten is weer verder gestegen. In 2007 zei ruim 11 procent burn-out klachten te hebben. In 10 jaar tijd is dit gestegen naar 16 procent. TNO geeft aan dat er twee belangrijke oorzaken aan deze stijging ten grondslag liggen.

1. Ten eerste ervaren medewerkers steeds minder autonomie op de werkplek. In 2007 ervaarde 38 procent van de medewerkers regelmatig lage autonomie op het werk. In 2017 is dit gestegen tot 45 procent. 

2. Ten tweede geven medewerkers aan dat de lat steeds hoger wordt gelegd. In 2007 gaf 35 procent aan dat zij te maken hadden met hoge eisen. In 2017 is dit toegenomen tot 40 procent. 
Uit het onderzoek van TNO blijkt dat de gezondheidszorg, het onderwijs en de horeca relatief slecht scoren. Sectoren als de handel, industrie en de landbouw scoren juist relatief goed. Zie hieronder voor een overzicht van alle sectoren.

Vooral een combinatie van hoge taakeisen, lage autonomie en hoge emotionele belasting blijken ongezond te zijn. Dat medewerkers steeds minder autonomie ervaren, vind ik opvallend. Zeker wanneer je kijkt naar ontwikkelingen binnen organisaties zoals de toegenomen aandacht voor zelforganisatie, minder managers, meer agile werken en meer mogelijkheden om thuis te werken.

2. Van werkdruk naar werkgeluk
Medewerkers ervaren dus de afgelopen jaren minder autonomie, meer werkdruk en dit leidt tot meer burn-out klachten. Je merkt wel dat er de afgelopen jaren meer aandacht is voor werkgeluk. Mijn ervaring is dat dit specifiek geldt voor sectoren die dit volgens het bovenstaande onderzoek extra nodig hebben, zoals de zorg en het onderwijs. Voor een deel heeft de toegenomen interesse in werkgeluk ook te maken met de behoefte van organisaties om medewerkers meer te boeien en te binden. Het afgelopen jaar is de strijd om schaars personeel echt losgebarsten. Meer geld bieden is vaak niet mogelijk of beperkt effectief; daarom wordt er in toenemende mate gekeken naar werkgeluk.

Het gevaar is wel dat de aandacht voor gelukkiger werken vooral leidt tot oppervlakkige interventies waarbij werkgeluk slechts wordt gebruikt als een doekje voor het bloeden. Werkgeluk wordt dan een nieuw speeltje in handen van HR of management. Dat zou jammer zijn en op de lange termijn contraproductief. We zullen echt aan de bak moeten.
De snelle technologische veranderingen die leiden tot een toegenomen werkdruk en verminderde autonomie zullen de komende jaren eerder toe- dan afnemen. Zie ook de bespreking van het boek AI Superpowers in deze blog. Om op een gezonde en effectieve manier te blijven functioneren, zullen we anders moeten gaan werken. Organisaties zullen zich in toenemende mate anders moeten gaan organiseren. Leidinggevenden zullen anders moeten gaan leidinggeven en medewerkers zullen op een andere manier met hun werk om moeten gaan. Het is onze missie om deze drie groepen daarbij optimaal te ondersteunen. Gegrondvest in de beste tools die er bestaan en met onze voeten in de klei. In deze blog gaan we dieper in hoe je als organisatie anders kan organiseren met meer betrokkenheid en werkgeluk als gevolg.

• * Mede dankzij tip van Martha Buning

Meer weten over hoe jij als coach of leidinggevende (nog beter) kan coachen en sturen op werkgeluk? Bekijk dan eens onze opleiding tot Coach Werkgeluk of onze opleiding tot Chief Happiness Officer