Over mijn eigen zoektocht.

Onno Hamburger in gesprek met Jan Wolter Bijleveld,
Over Onno’s eigen zoektocht naar geluk.

Gelukkige mensen zijn productiever, creatiever, innovatiever en beter bestand tegen werkdruk. Organisaties besteden daarom steeds meer aandacht aan het geluk van medewerkers.

“Als mensen onvoldoende gelukkig zijn in hun werk, heb je daar als werkgever of leidinggevende concreet last van”. Onno Hamburger, trainer bij Van Harte & Lingsma, ontwikkelde de training Coachen op Happiness, die in 2007 van start gaat. Wordt geluk weer heel gewoon?

“Midden in de jaren ‘90 kreeg ik een baan aangeboden op Aruba. Ik verhuisde er met mijn toenmalige vriendin naartoe en kwam in een regelrechte droom terecht. We woonden in een koloniale villa op een klif met uitzicht over de baai met azuurblauw water. Mijn baan kon ik zelf invullen, ik verdiende goed en kon zelfs mede-eigenaar worden van het bedrijf”, aldus Hamburger. “En toch werd ik er niet gelukkig van. Dat was voor mij de aanzet om te gaan denken: wat vind ik dan wél leuk om te doen, waar krijg ík energie van?”

Gelukstraining
Sinds de opkomst van de positieve psychologie houdt het thema ‘geluk’ Hamburger bezig. Hij initieerde de training Coachen op Happiness. Hierin leren deelnemers het geluksniveau van zichzelf en van hun medewerkers en collega’s in positieve zin te beïnvloeden om effectiever te functioneren. In lijn daarmee biedt hij ook coaching en advies. Op de Inspiratiedag die trainingsbureau Van Harte & Lingsma in de zomer 2006 organiseerde, verwerkte Hamburger het “happiness@work”-thema in een workshop.

Zoektocht
Wat heeft Hamburger geïnspireerd tot deze aanpak? Na zijn Arubaanse jaren ging Hamburger zelf op zoek naar voldoening in zijn werk. “Ik kwam tot de persoonlijke missie dat ik andere mensen wil helpen veranderen om gelukkiger te worden. En ik wil zelf gelukkiger worden”, vertelt hij. “Op een goed moment las ik over de positieve psychologie en het doel daarvan: mensen helpen om met meer geluk te werken en te leven. Het was een geweldige ontdekking.” De optimistische benadering sprak hem aan. Hamburger verdiepte zich in het onderwerp.

“In 2002 wist ik na maanden voorbereiding het bestuur van de internetportal Startpagina.nl ervan te overtuigen dat geluk een serieus onderwerp is. Er zitten wetenschappelijke kanten aan en is niet zomaar een bevlieging. Toen kon ik mijn geluk.pagina.nl opzetten.” In zijn vrije tijd is Hamburger nog steeds beheerder van deze webpagina.

Geluk = Plezier + Voldoening
In 1999 werd hij trainer bij Van Harte & Lingsma en daar groeide geleidelijk het idee dat het thema ‘geluk’ ook in trainingen toepasbaar was. “Als ik in een training onderwerpen als geluk, tevredenheid en voldoening in werk aansneed, merkte ik dat het mensen prikkelde en in beweging bracht.” Pas tijdens zijn sabbatical werkte Hamburger het idee verder uit. “Na wekenlang heerlijk golfsurfen op Bali werd ik toch weer onrustig. Ik wilde schrijven, creëren, bouwen, iets doen voor andere mensen. Iets wat voldoening oplevert.” Die ervaring was volgens ‘het boekje’ want in de positieve psychologie is de definitie van Geluk de optelsom van Plezier + Voldoening. “Het gaat niet om alleen maar genieten, lekker eten, films kijken en dergelijke. Voldoening halen is minstens zo belangrijk”, vertelt Hamburger.

Populair
Teruggekomen van zijn sabbatical werd Hamburger bij Van Harte & Lingsma al snel bedolven onder verplichtingen. “Daar werd ik ongelukkig van. Ik ben toen keihard aan de slag gegaan met het thema ‘happiness’, zoals ik me al tijdens mijn sabbatical had voorgenomen. Samen met Eva Hafkamp, mijn collega die ook ‘begeistert’ is door de positieve psychologie, heb ik de workshop Coachen op Happiness voor de Inspiratiedag ontwikkeld.” De workshop was trok veel belangstelling en maakte veel reacties los. “Een deelnemer vertelde dat hij al lang naar plezier zocht, maar zich nog niet had afgevraagd: is dit wel de baan die bij me past? Een andere deelnemer was er altijd mee bezig om aardig en leuk gevonden te worden door andere mensen. Maar zij vroeg zich af: ‘ben ik aan het doen wat ik echt goed kan?’ Geluk is niet alleen maar leuk om over te hebben. Je hebt het tegelijk óók over ongeluk, stress en gevoelens van onmacht.”

Geluksfactor
Waar worden mensen nu eigenlijk gelukkig van? “Amerikaans onderzoek leert dat mensen maar tot een bepaalde grens gelukkiger worden van meer geld. Boven een inkomen van twintigduizend dollar gaat het om andere dingen zoals zelfontwikkeling.” Hamburger geeft ook een Nederlands voorbeeld: “We gaan er nog steeds vanuit dat werklozen zijn geholpen met geld. Maar er wordt onderschat hoe belangrijk het werk van mensen is voor hun geluk. Dat is een ongelofelijk grote geluksfactor. Veel belangrijker dan veel mensen denken.”

Productiever
“Andersom, als mensen onvoldoende gelukkig zijn in hun werk, heb je daar als werkgever of leidinggevende ook concreet last van”, stelt Hamburger onomwonden. Hij haalt een onderzoek aan waarin werknemers werd gevraagd wat ze zouden doen als ze een grote geldprijs winnen. Zo’n 25 procent gaf aan te stoppen met werken. “Als werkgever is het belangrijk om je dat te realiseren. Want in die mensen steek je wél geld en energie, terwijl ze er met zo’n attitude niet voor willen zorgen dat je als organisatie verder komt. Vandaag de dag heb je betrokken, innovatieve mensen nodig. Als mensen plezier halen uit hun werk, zijn ze meer betrokken, creatiever, productiever en werken beter samen. Bovendien hebben ze dan meer weerstand en kunnen beter tegen stress.”

Scepsis
Het klinkt te mooi om waar te zijn. Hamburger ontmoet dan ook wel scepsis als hij zijn presentatie over geluk op de werkplek bij bedrijven houdt. “Vaak is er in het begin een reactie van: wat moeten we ermee?. Of: zo makkelijk kan het toch niet zijn? Maar al snel blijkt het thema toch goed aan te sluiten bij hun werksituatie. Ik merk dat de manier goed bij het bedrijfsleven past. Er wordt gedacht in termen van kansen en mogelijkheden.”

Intern
Geluk wordt bepaald door interne en externe factoren. Intern wil zeggen: je eigen persoon, je persoonlijkheidsstructuur, de manier waarop je denkt (optimisme versus pessimisme). “Het heeft ook te maken met het inzetten van je kwaliteiten. Niet iedereen is zich daarvan bewust. Het gaat namelijk verder dan de dingen die je goed kan”, geeft Hamburger aan. “Sommige mensen hebben iets aangeleerd omdat het prettig is voor anderen, maar het zijn dan nog geen kernkwaliteiten. Als je die kent en kunt inzetten in je werk, dáár krijg je energie van.”

Extern
Een van de allerbelangrijkste factoren voor geluk op de werkvloer is de kwaliteit van de samenwerking met de leidinggevende, benadrukt Hamburger: ”Als mensen die samenwerkin
g als negatief beoordelen, heeft dat een groot effect op hun gevoel van geluk in hun werk. Dat maakt het zo ongelofelijk belangrijk voor leidinggevenden om mee aan de slag te gaan.” Een tweede externe factor is de sfeer op het werk. “Hoe gaan collega’s met elkaar om, daar valt een hoop in te verbeteren.” De derde factor die Hamburger noemt, gaat over de gevoelens van autonomie. “En dan gaat het niet om de daadwerkelijke invloed op de taak, maar om het gevoel dat je invloed hebt”, verduidelijkt hij.

Kwaliteiten
Ook al is het werk voor veel mensen bepalend voor de mate van geluk, toch zijn er nog maar weinig mensen bezig met ‘happiness@work’. “Mensen willen wel hun hersens gebruiken en hun kwaliteiten inzetten. Organisaties willen ook dat ze dat doen. Maar op de een of andere komt het nog niet lekker bij elkaar. Ik heb goede hoop dat we met de benadering vanuit ‘happiness’ meer voor elkaar krijgen. Onderzoek leert namelijk dat het geluksniveau van mensen écht te beïnvloeden is!”