Geluk geeft zichzelf nieuwe brandstof

‘Geluksbevorderaars hebben wat weg van mensen die graag een oud vrouwtje helpen oversteken, hoewel zij daar helemaal niet wil aankomen.’ De directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau, Paul Schnabel, trok deze conclusie eind vorig jaar op de conferentie Sturen op Geluk.

Street crossing by Trevor (gingerpig2000) via flickr

Het oude vrouwtje blijft het liefst hangen in het ongeluk. Zij constateert liever dat de baas niet deugt, dan dat ze zelf in beweging komt om iets van haar werk te maken. Ik denk dat ik dit soort mensen wel eens ben tegengekomen.

Toen ik in 2011 promoveerde op geluksonderzoek, plaatste de Telegraaf daar een nieuwsberichtje over op haar website. De reacties daarop waren niet mals. ‘Die man komt van een andere planeet of eiland. Heeft hij alleen kamerleden, ministers, matsbaantjes zakkenvullers en de rijken ondervraagd.’

Geluk bevorderen, bedreigend?

Binnen een uur kwamen er meer dan 200 van dit soort reacties binnen, terwijl slechts een enkeling voorzichtig opperde dat mijn werk niet berustte op fraude. Het is kennelijk een bedreigende gedachte dat geluk in een welvarend, democratisch en vreedzaam land is weggelegd voor veel werknemers.

Het oude vrouwtje op de stoeprand koestert zich in de regen, omdat ze niet wil geloven dat aan de overkant de zon kan schijnen. Het recente proefschrift van Else Ouweneel wijst in deze richting. Zij ontwikkelde een training om bevlogenheid op het werk te stimuleren. Alleen de mensen die al lekker draaiden op hun werk, toonden zich bereid mee te doen. De mensen die de training het hardst nodig hadden, lieten de kans liever lopen.

Meer mensen gaan gelukkig werken

Geluksbevorderaars helpen kennelijk vooral de mensen oversteken die op eigen kracht naar de overkant kunnen. De vraag is of dit erg is. Onverwacht is het niet. Juist mensen die redelijk lekker in hun vel zitten, hebben voldoende ruimte in hun hoofd om nieuwe vaardigheden aan te leren en nieuwe dingen uit te proberen. Ze voorzien hun positieve gevoel op die manier van voldoende brandstof. Het vuur blijft branden.

Even belangrijk is dat geluksbevorderaars ervaring op kunnen doen met de mensen aan de zonnige kant van de straat. Ook psychotherapie is begonnen als een hobby voor rijke, intelligente en verbaal vaardige cliënten, en is daarna van grote waarde gebleken voor alle lagen van de bevolking. Met geluksbevordering zal het net zo gaan. Gelukkig werken zal gewoner worden en voor meer mensen haalbaar.

Wie kijkt de kat uit de boom?

De wereld wordt zo stapje voor stapje een beetje mooier. Tegelijkertijd blijft het belangrijk niet neer te kijken op het oude vrouwtje in de regen. De weg naar de overkant is complex en moeilijk te overzien.

Snelle foolproof recepten voor gelukkig werken bestaan niet. Een beetje scepsis is gezond. Ik zie het oude vrouwtje het liefst als iemand die de kat nog uit de boom kijkt. Zij zal pas oversteken als we duidelijker kunnen maken dat de belofte van geluk op het werk ook voor haar haalbaar is.