De kracht en de zwakte van populaire persoonlijkheidstesten

Wij mensen houden van categorieën. Verder zijn we zijn dol op kleuren. Dat spreekt ons tot de verbeelding en voelt intuïtief als juist. Dat is één van de redenen waarom persoonlijkheidstests zoals de DiSC, MBTI, Insights Discovery, het Enneagram en vele andere tests zoals dit “eeuwen oude” Egyptische persoonlijkheidsinstrument zo populair zijn. Helaas zegt of iets goed voelt en intuïtief aanvoelt als juist niets over de daadwerkelijke validiteit van een test.

Waarom voelen veel testen juist terwijl ze onzinnig zijn?

In de psychologie noemen we dit het Forer-effect, ook wel Barnum-effect genoemd. Dit psychologische mechanisme gaat over de neiging die mensen hebben om vage en algemeen geldende uitspraken over de eigen persoon te accepteren als rake, typerende omschrijving, zonder zich te realiseren dat diezelfde omschrijving voor bijna iedereen opgaat. De populariteit van de astrologie en horoscopen wordt ook toegeschreven aan dit effect.

Binnen de (persoonlijkheids) psychologie is consensus dat wat betreft dat de Big Five persoonlijkheidsvragenlijst de enige is die de test der testen kan doorstaan. Deze vragenlijst vraagt veel van de gebruiker en werkt niet met kleuren op types maar biedt mensen veel zicht op wie zij zijn, waar zij energie van krijgen en waar zij (on)gelukkig van worden.

Ps. Mocht je op deze pagina zijn gekomen via mijn nieuwsbrief waarin ik het heb over een “eeuwen oude” Egyptische persoonlijkheidsinstrument. Dit was dus een grapje ?. Dit “instrument” is zelf  gemaakt door een lokale Egyptenaar, zeker geen duizenden jaren oud en illustreert vooral het Barnum-effect waardoor je het idee hebt dat de analyse klopt maar dit zegt helaas niets over de kwaliteit van dit instrument ?.